ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ

 Σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, που απαιτεί ιδιαίτερη και συνεχή εγρήγορση της συνείδησης, αλλά και σε κάθε επίδοση υπεισέρχεται ο παράγοντας «διαφέρον», για να διαδραματίσει ένα αποφασιστικό ρόλο στη ζωή του ανθρώπου.

Το διαφέρον είναι μία πολύ σημαντική ορμή της ψυχής η οποία παίρνει κάθε φορά δυναμική και σκόπιμη έκφραση σύμφωνα με τις εξωτερικές επιδράσεις και τους εξωτερικούς ερεθισμούς. Με άλλα λόγια το διαφέρον είναι εσωτερικό ελατήριο, που κινητοποιεί όλες τις δυνάμεις της ψυχής για να πετύχει ένα συγκεκριμένο σκοπό. Οτιδήποτε μας ενδιαφέρει αυτό προξενεί την προσοχή μας και συντελείται έτσι η υλική, η ψυχική και η πνευματική μας προκοπή.

Όπως κάθε ανθρώπινη ορμή έτσι και το διαφέρον υπόκειται στους κανόνες της καλλιέργειας, δηλαδή, υπόκειται στη μόρφωση, στη διάπλαση και στην αγωγή. Γι’ αυτό ο πρωταρχικός όρος κάθε μορφής παιδείας είναι η αφύπνιση και η διατήρηση του διαφέροντος, ώστε να βρίσκεται συνεχώς σε κατάσταση εγρήγορσης αυτός που παιδαγωγείται. Η δε παιδαγωγική, ως επιστήμη της αγωγής οφείλει να εξετάζει με απόλυτη προτεραιότητα και σοβαρότητα το θέμα της αφύπνισης του διαφέροντος, γιατί χωρίς διαφέρον ο άνθρωπος δεν φτάνει ούτε στη μάθηση, αλλά ούτε την προσωπικότητά του ολοκληρώνει και στενεύει η κριτική του σκέψη, μικραίνουν οι ορίζοντες του βίου και γενικά περιορίζεται στα απολύτως αναγκαία και εφήμερα. Έτσι, ο άνθρωπος που ζει με περιορισμένα διαφέροντα χάνει το συναίσθημα της ζωής και εξανεμίζει την ποιοτική αντίληψη αυτής. 

Περισσότερο από ποτέ άλλοτε σήμερα η παιδεία οφείλει να διευρύνει τις εσωτερικές διαστάσεις του νέου ανθρώπου και να του καλλιεργήσει ενδιαφέρον για τη ζωή και το νόημά της, να του δώσει όραμα και προοπτική, αξιοποιώντας όλες τις υπάρχουσες έμφυτες πηγές ενέργειας του ανθρώπου, με συνεχή και συστηματική καλλιέργεια, για να έλθουν στο φως, να βλαστήσουν και να καρποφορήσουν. Το διαφέρον είναι ένα από εκείνο που απαιτεί την επίδραση της αγωγής και της μορφοποίησης, που έχει ανάγκη για να εξελιχθεί, πρώτα να καλλιεργηθεί σαν το χωράφι του γεωργού. Αυτή δε η καλλιέργεια πρέπει να αρχίσει από πολύ ενωρίς. Πρέπει να αρχίσει από τις πρώτες κιόλας μέρες ή μήνες της ζωής του νηπίου. Και η πρώτη και καθοριστική αγωγή θα δοθεί από την οικογένεια και το περιβάλλον που αναπτύσσεται το άτομο. Οι γονείς ή οι κηδεμόνες του παιδιού είναι οι πρώτοι και ίσως οι καθοριστικοί παιδαγωγοί του και όσο περισσότερο μεθοδική και συστηματική είναι η οικογενειακή αγωγή, τόσο ευκολότερα ομαλοποιείται ο δρόμος για υψηλότερη και βαθύτερη καλλιέργεια στο είναι του αναπτυσσομένου ανθρώπου. Οι γονείς, οι οποίοι είναι οι πρώτοι εξ’ αντικειμένου παιδαγωγοί του παιδιού, έχουν χρέος και καθήκον, να γνωρίζουν τους τρόπους και τις μεθόδους τις οποίες θα εφαρμόσουν επάνω στο βλαστάρι τους γόνιμα και αποτελεσματικά.

Κατόπιν έρχεται η σειρά του σχολείου, ο φυσικός χώρος για μόρφωση και διαπαιδαγώγηση. Εκεί, όπου ο παιδαγωγός-δάσκαλος μετατρέπεται σε δεύτερο γονέα. Εκεί, όπου ο επιστήμονας εκπαιδευτικός θα μορφοποιήσει τον νέο και θα του προσφέρει πρότυπα για μίμηση με σκοπό να ανακαλυφθούν και να ενισχυθούν τα ενδιαφέροντα, οι κλίσεις και οι προτιμήσεις. Στο σχολείο τα παιδιά θα μάθουν να προσανατολίζονται εύκολα και θα αυτενεργούν με ευχαρίστηση. Τα παιδιά από το σχολείο πρέπει να πάρουν την ενθάρρυνση, την επιδοκιμασία, την αναγνώριση, τη συμπαράσταση, που θα τα γεμίσει με αισιοδοξία και διάθεση, που θα τους διευρύνει τον στενό τους ορίζοντα και που τελικά θα τα καταστήσει ερευνητικά και ζητητικά μέλη της κοινωνίας, την οποία εντός ολίγου θα κληθούν να υπηρετήσουν.

Αν αυτή τη στιγμή θρηνούμε γιατί κάποιοι (λίγοι) νέοι μας έχουν ξεστρατίσει δημιουργώντας απεχθείς και αποτρόπαιες πράξεις, όπως φόνους, ληστείες, βιασμούς, κ.ά., ας αναλογισθούμε ο καθένας μας από τον ρόλο που κατέχουμε (γονέας, εκπαιδευτικός, κληρικός κοινωνικός λειτουργός κοκ.) πόσο τελικά ευθυνόμαστε κι εμείς. Αναπτύξαμε ως κοινωνία το σωστό και εποικοδομητικό εκείνο ενδιαφέρον στη νεολαία μας; Υπήρξαμε για τα παιδιά μας οι σωστοί γονείς ή παιδαγωγοί, που τα μεγαλώσαμε και τα μορφώσαμε χωρίς συμπλέγματα υπερπροστασίας ή απόρριψης, χωρίς αφαίρεση πρωτοβουλιών και παροχή ευκαιριών, για δημιουργία ενδιαφερόντων που θα διευρύνουν τη σκέψη και την πνευματική ωριμότητα του νέου ανθρώπου.

Παράλληλα με το σχολείο σπουδαίο ρόλο διαδραματίζουν και αρκετοί άλλοι φορείς και μεταξύ αυτών, προσμετρώ τον ρόλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας και της ενορίας, όπου γίνεται έργο, αλλά χρειάζεται και αυτό να αναπροσαρμόζεται και ανατροφοδοτείται, στο πλαίσιο της εποχής, που πραγματώνεται. Είναι ανάγκη να συγχρονίζει η Εκκλησιαστική δράση και το ρόλο της και τις μεθόδους. Γι’ αυτό, όμως, αφ’ ενός χρειάζονται κατάλληλα πρόσωπα, με κατάρτιση και πνευματική φυσιογνωμία, γιατί το εκκλησιαστικό έργο στο χώρο της νεότητας, δεν είναι απλά μια άλλη μέθοδος, πιο σύγχρονη. Δηλαδή, το ζήτημα δεν είναι να προσεγγίσει τους νέους με ό,τι μέσο επιζητούν εκείνοι, αλλά χωρίς να χάσει τον χαρακτήρα του και τον ρόλο του, χωρίς να λησμονήσει την αποστολή του, να τους δώσει τη δυνατότητα, να ανακαλύψουν τις αλήθειες ή μάλλον την μόνη αλήθεια, που είναι ο Χριστός, με εύληπτο και σαφή τρόπο. Με γνήσιο και αυθεντικό ήθος και ύφος. Να δείξει και να αποδείξει στους νέους, ότι ο λόγος του Ευαγγελίου, έχει εφαρμογή σε όλα τα επίπεδα της ζωής και ότι μπορεί να δώσει λύσεις στα σύγχρονα προβλήματα της κοινωνίας, αρκεί να αποφασίσουν να αλλάξουν τη στάση τους και να ακολουθήσουν τον Χριστό σε κάθε τους βήμα. Για να συμβεί, όμως αυτό επιβάλλεται στους πνευματικούς καθοδηγητές «πρώτον καθαρθήναι και είτα καθάραι», καθώς ορίζει ο πατερικός λόγος. Ίσως αυτό αποτελεί και το ζητούμενο.

Επειδή η ζωή δεν πηγαίνει ποτέ προς τα πίσω και δεν χάνει τον καιρό της στο χθες, ας κοιτάξουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα το αύριο, για να καλύψουμε τις ελλείψεις και τις παραλήψεις μας και ας παιδαγωγήσουμε και διαπαιδαγωγήσουμε επιτέλους τα παιδιά μας με αρχές και ιδανικά και με ενδιαφέροντα, που θα τους δώσουν άπειρες δυνατότητες εξελίξεως και δημιουργικότητας, για να πάψουμε κάποτε να μας απασχολούν με βάρβαρες και φρικιαστικές πράξεις εγκληματικότητας και παραβατικότητας.